2024an zinema areto komertzialetara iritsi diren lanen azterketa egin dute Pantailak Euskaraz ekimenak, Hizkuntz Eskubideen Behatokiak eta Zinemak Euskaraz mugimenduak: 197.000 emanaldietatik %1 baino gutxiago izan zen euskaraz; Euskal Herrian ekoiztutako 15 filmetatik 3 soilik izan ziren euskara hutsean.
Pantailak Euskaraz euskal ikus-entzunezkoen aldeko ekimenak eta horren partaide den Zinemak Euskaraz ekimenak 2023an Hego Euskal Herriko zinema komertzialetan egondako estreinaldi kopurua eta eskainitako filmen hizkuntzaren gainean egindako azterketa oinarri, datu kezkagarri horiek herritar eta kontsumitzaileen eskubideetan duen eraginaren berri eman du Hizkuntz Eskubideen Behatokiak.
Euskarazko edota euskarara ekarritako filmek ETB1 katean duten presentzia hutsala salatu du EH Bilduk Eusko Legebiltzarrean. Andoni Aldekoa ETBko zuzendari nagusiak erantzun dio emisio linealak oso ikus-entzule datu txikiak dituela, eta , “euskal gizarteari alternatiba bat” emateko asmoz, 2023an aurkeztuko duten Primeran plataforma garatzen ari direla.
EiTBk, IBAIAk, EPE-APVk eta APIKAk sinatu berri duten akordioaren balorazioa egin du zinemetan euskararen presentzia legez bermatuko duen Zinemaren Lege Propioaren aldeko ekimenak. “Euskararentzat eta euskarazko ikus-entzunezkoentzat aurrerapausorik ikusten” ez duela salatu du.
Ostiralean, hilak 17, abiatuko dute Euskal Herriko ikus-entzunezko gertakizun garrantzitsuena den Donostia Zinemaldiaren 69. edizioa, eta bederatzi egunetan eskainiko dituzten 511 emanaldien % 11 soilik izango da euskaraz (batzuk eleanitzak) ala euskarazko azpidatziekin. Pantailak Euskaraz mugimenduaren aburuz, “nekez uler daiteke hainbeste diru publikorekin ospatzen den ekitaldi honetan, bi hizkuntza ofizial dauden lurralde batean, euskarak, eta beraz, euskaldunok, horrelako diskriminazioa jasatea”.
Pantailak Euskaraz egitasmoak adierazpena kaleratu du Euskal Ikus-entzunezkoen Kontseiluaren Legea tramitatzeari Eusko Jaurlaritzak emandako ezetzaren larritasuna salatzeko, eta Katalunian Disney+ plataformak eginiko urratsaren eta azken asteetan ekimenak bildutako laguntzaile sarearen inguruan mintzatu dira.
Ikus-entzunezkoen alorrean euskarak duen “presentzia eskasarekin arduraturik” dauden hainbat herri ekimenen eta eragileren ekimenez sortu dute Pantailak Euskaraz mugimendua. Honen baitan bildu dira Netflix Euskaraz, Disney+ Euskaraz, Tinko Euskara Elkartea, BIEUSE elkartea eta berriki sortu den Zinemak Euskaraz ekimena. Euskarak ikus-entzunezkoetan bizi duen egoerari irtenbidea emateko hamar aldarrikapen landu dituzte.
Euskaltzale talde baten ekimenez, Euskal Herriko zinema aretoetan euskararen presentzia bermatzeko sinadura bilketa abiatu dute Avaaz plataforman. Zinemak Euskaraz lelopean, zinemetan euskararen presentzia legez bermatuko duen Zinemaren Lege propioa aldarrikatzen dute, eta Disney+ Euskaraz zein Netflix Euskaraz ekimenekin lehen harremanak izan dituztela aurreratu dute.
